Thành lập văn phòng đại diện vào năm 2011 và mở công ty JFE Steel Vietnam vào năm 2013. Khai thác thị trường mới Việt Nam, nơi có nhu cầu tiêu thụ thép liên tục tăng, đồng thời quảng bá công nghệ kỹ thuật của công ty bằng nhiều phương pháp khác nhau. Giám đốc Fukushima sẽ chia sẻ cho chúng ta thêm về tình hình thực tế.
Tình hình thị trường Việt Nam năng động
―― Việt Nam có vị trí như thế nào đối với JFE Steel?
Fukushima: Đông Nam Á được xem như “chiến trường chính” nên JFE Steel rất xem trọng. Một nơi tốt được ví như sân sau, có nhiều công ty Nhật Bản sang đầu tư và không xa Nhật Bản lắm.
Đặc biệt, Việt Nam có nhu cầu về thép ngày càng tăng, JFE Steel đang đầu tư gần 5% vào lò cao tại FHS (Formosa HaTinh Steel ) ở tỉnh Hà Tĩnh. Việt Nam là một cứ điểm quan trọng, có ý nghĩa về cả mặt đặt cơ sở sản xuất và thị trường rộng lớn.
―― Lượng thép tiêu thụ tại Việt Nam ngày càng tăng phải không?
Fukushima: Vâng. Nhu cầu thép quốc gia hay còn gọi sản lượng tiêu thụ thép thống kê được của Việt Nam đang tăng trưởng hàng năm. Năm 2018, tiêu thụ khoảng 22 triệu tấn. Vài năm trước, nếu không tính đến Thái Lan, Việt Nam thuộc hàng top đứng đầu ASEAN. Hiện tại, Việt Nam là một trong những thị trường tiêu thụ thép lớn nhất. Tuy có hơi chững lại trong những năm gần đây, nhưng trước đó mức tăng trưởng là hai con số.
Nếu nói về thời gian gần nhất thì vào mùa hè năm ngoái thị trường đột ngột đi xuống, được vực dậy lại từ tháng 11. Đặc biệt, thép tấm cán nóng từ trước giờ phần lớn được nhập khẩu từ Trung Quốc, nhưng do sản phẩm giá rẻ từ Nga và Ấn Độ tăng lên nên giá thành giảm xuống. Mặc dù thị trường thép tấm cán nóng rất lớn ở Việt Nam, nhưng trong nước chỉ có FHS là sản xuất được. Hàng nhập khẩu là nhiều.
Với tình hình này, giá cả ở Việt Nam tăng nhanh và giảm cũng nhanh, điều kiện thị trường rất năng động. Mặt khác, Nhật Bản là một thị trường với mức tiêu thụ rõ ràng hàng năm vượt 70 triệu tấn, nhưng mức tăng chậm. Chúng tôi là điều phối viên giữa JFE Steel của Nhật Bản và thị trường Việt Nam, vì vậy chúng tôi đang vật lộn mỗi ngày trong quá trình thay đổi đó, cảm nhận sự năng động mà chúng tôi không thể trải nghiệm ở Nhật Bản (cười).
―― Hãy cho chúng tôi biết về công việc kinh doanh của công ty ông.
Fukushima: Chủ yếu tập trung vào tiếp thị các sản phẩm thép, khai thác nhu cầu, chăm sóc khách hàng và dịch vụ kỹ thuật. Việc khai thác nhu cầu không chỉ giới hạn ở các công ty Nhật Bản, mà chúng tôi còn đang quảng bá các sản phẩm và công nghệ kỹ thuật mới đến cả các công ty nước ngoài và công ty Việt Nam. Khi giao dịch bắt đầu, chúng tôi sẽ nhập hàng từ Nhật Bản về.
Chăm sóc khách hàng là một dịch vụ sau bán hàng bao gồm khắc phục sự cố và tư vấn. Chúng tôi cũng có đội ngũ kỹ sư hỗ trợ về mặt kỹ thuật. Hôm nay cũng có kỹ sư từ Nhật Bản sang công tác, đa phần sẽ cùng xử lý công việc với khách hàng.
Các lĩnh vực kinh doanh của khách hàng bao gồm: nhà thầu xây dựng, các dự án xây dựng lắp ráp (công nghiệp lắp ráp thép), sản xuất và gia công vật liệu thép, sản xuất phụ tùng máy móc.v.v. Đặc trưng của Việt Nam là thép được ứng dụng nhiều trong vật liệu xây dưng, có rất ít nhu cầu về thép cao cấp cho ô tô và các sản phẩm điện khí như ở Thái Lan và Indonesia.
Mở rộng sự hiểu biết về kỹ thuật mới
―― Ông đã đề cập trước đó rằng sản phẩm nhập khẩu giá rẻ đã tăng lên, nhưng giá sản phẩm của các công ty Nhật Bản vẫn còn cao thì phải?
Fukushima: So sánh với thép của các nước khác thì công nghệ kỹ thuật cao hơn nên giá thành cũng cao hơn. Chúng tôi đang quảng bá về thế mạnh kỹ thuật, làm sao để mọi người hiểu hết được là nhiệm vụ của chúng tôi.
Ví dụ, thép chịu thời tiết, dù không sơn cũng có khả năng chống gỉ, không dễ bị ăn mòn, vì vậy sau khi hoàn thành thì khâu bảo trì có thể giảm nhẹ hơn. Ngay cả khi đầu tư ban đầu cao, chi phí bảo trì và lao động giảm, nếu xét về lâu dài thì giá tính ra là rẻ.
Mặc dù có người hiểu và muốn thử kỹ thuật mới này nhưng số người đó cũng chưa nhiều. Do đó, chúng tôi hợp tác với các trường đại học, giúp các giáo viên hiểu nội dung, sau đó cùng với trường đại học và các tổ chức chính phủ xây dựng Sổ tay hướng dẫn. Nhờ phía Việt Nam tuyên truyền hộ “ Giá cao nhưng chất lượng tốt là điều quan trọng”.
Chúng tôi cũng đang có dự án về phát triển nguồn nhân lực bằng ngân sách của Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp.
―― Nội dung như thế nào?
Fukushima: Chúng tôi tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng kỹ sư kết cấu thép dành cho sinh viên Khoa Kiến trúc và Khoa Xây dựng tại 1 trường Đại học ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Ở Việt Nam, bê tông cốt thép thường được sử dụng cho các tòa nhà, nhưng ở Nhật Bản, khung của tòa nhà có kết cấu thép được làm bằng khung thép là phổ biến.
Cấu trúc thép là tối ưu với khả năng chống động đất, thời gian xây dựng ngắn, có thể đáp ứng linh hoạt với nhiều mẫu thiết kế. Có lẽ ở Việt Nam ít khi bị động đất nên bê tông cốt thép được sử dụng nhiều, nhưng trong tương lai tôi nghĩ thay đổi thành khung thép sẽ mang đến nhiều cái lợi hơn.
Để làm như vậy, các nhà thầu nói chung, các công ty thiết kế, các bộ và cơ quan liên quan cần các kỹ sư biết kết cấu thép, các khóa học được mở ra cho mục đích đào tạo nguồn nhân lực này. Khoảng 300 sinh viên đã tham gia khóa học trong bốn năm qua, không chỉ có sinh viên mà có cả các giáo viên trẻ theo học.
Chúng tôi cũng đang có những chương trình hỗ trợ khác như tổ chức các chuyến đi học hỏi tại các cơ sở nghiên cứu và luyện thép của JFE Steel tại Nhật Bản với tư cách thực tập sinh.
―― Các khóa học sao thì sẽ như thế nào?
Fukushima: 2019 là năm cuối cùng của khóa học. Dự định sẽ tiếp tục mở lớp học chính thức cho khóa sau. Các sinh viên sẽ được giảng dạy bởi các giáo viên trẻ, các kỹ sư của công ty chúng tôi cũng hợp tác cùng. Và sẽ tiếp tục nhận thực tập sinh.
Đó là một cách tiếp cận lâu dài, nhưng tôi hy vọng rằng nếu nguồn nhân lực được đào tạo đó bước ra ngoài xã hội, họ có thể giới thiệu đến những người xung quanh về kết cấu thép và công nghệ mới trong một thời gian dài.
Trái ngược với Nhật Bản, nơi thiếu công nhân xây dựng, Việt Nam có nguồn lao động dồi dào và chi phí lao động rẻ. Vì lý do này, cũng có quan điểm cho rằng thời gian xây dựng ngắn là đặc trưng của kết cấu thép sẽ không có sức hấp dẫn khi họ không quan tâm lắm đến thời gian xây dựng. Tuy nhiên, trong việc xây dựng các công trình thương mại chẳng hạn, có trường hợp họ muốn nhanh khai trương kinh doanh để mau chóng thu hồi vốn đầu tư, thì tôi nghĩ rằng chúng tôi sẽ có cơ hội.
―― Ông có muốn làm hay bắt đầu điều gì không?
Fukushima: Mặc dù là công việc kinh doanh nhỏ thôi nhưng chúng tôi có một phần việc là cung cấp thép để xây dựng các cây cầu nhỏ băng qua sông, rạch ở khu vực sông Mê Kông. Dù chỉ là một con sông nhỏ, nhưng chiếc cầu sẽ giúp người dân sống trong khu vực có thể dễ dàng di chuyển và trẻ em có thể đến trường an toàn.
Chúng tôi có đơn đặt hàng từ các tỉnh ở vùng quê, các tập thể công cộng và các công ty tư nhân, nhưng có dự án không thể tiến hành do không đủ ngân sách, chúng tôi luôn muốn làm chút gì đó có ích cho đất nước này.
Sắp tới nhu cầu về thép có lẽ tăng lên. Hiện tại, tập trung vào mảng kiến trúc như tòa nhà, chung cư, nhà máy, v.v., mảng xây dựng như bến cảng, nhà máy điện, cầu,v.v. Nhưng tôi muốn khai thác thị trường sản phẩm thép cao cấp cho ngành chế tạo. Số lượng các công ty Nhật Bản muốn sử dụng vật liệu giống bên Nhật đang dần tăng lên, và tôi nghĩ rằng vật liệu thép kỹ thuật cao chắc chắn sẽ phát triển tại Việt Nam.
