Sharp Manufacturing Việt Nam được thành lập vào tháng 4 năm 2020. Là nhà máy phức hợp sản xuất các loại đồ điện gia dụng như máy lọc không khí, LCD module chủ yếu dùng cho ô tô, linh kiện điện tử. Giám đốc Katsunori Nagata, người đã thành lập nhiều nhà máy ở các quốc gia khác nhau sẽ nói về những dự định sắp tới.
Ba mảng sản phẩm khác nhau được sản xuất ở mỗi tầng
―― Xin ông vui lòng cho biết lý do mở rộng sang thị trường Việt Nam.
Nagata：Do chi phí lao động ở Trung Quốc tăng cao nên chúng tôi chuyển hướng tập trung vào các quốc gia ở khu vực Đông Nam Á và đã chọn Việt Nam trong số đó. Ngoài ra, do xung đột thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, nhiều khách hàng nghĩ rằng việc sản xuất tại cơ sở ở Trung Quốc sẽ có rủi ro, nên đây cũng là kết quả của việc suy nghĩ đến nguồn cung ổn định.
Sản xuất được chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam chủ yếu là sản xuất LCD module dành cho ô tô (gồm các sản phẩm tích hợp như: màn hình LCD, mạch điều khiển, mạch cấp nguồn, nguồn sáng,.v.v.), tại Việt Nam cũng có lĩnh vực sản xuất mới đã bắt đầu, hiện công ty EPE đang sản xuất 3 mảng lớn này.
Trong tầng hầm của nhà máy, các mặt hàng đồ điện gia dụng như máy lọc không khí và máy hút bụi (dạng thanh) được sản xuất, khoảng 80% máy lọc không khí xuất sang Nhật Bản, còn lại là thị trường Âu Mỹ và Châu Á. Ở tầng 1 thì sản xuất LCD module, chủ yếu là bảng điều khiển dành cho ô tô được xuất khẩu sang Âu Mỹ và Châu Á. Ở tầng 2 thì sản xuất các linh kiện điện tử như mô-đun máy ảnh cung cấp cho các công ty lớn củaViệt Nam.
―― Các sản phẩm hoàn toàn khác nhau nhỉ!
Nagata：Đúng vậy. Các nhà máy thường được kết hợp theo chiều dọc, với mỗi nhà máy sản xuất một sản phẩm cụ thể. Những nhà máy phức hợp giống Sharp sản xuất nhiều sản phẩm hoàn toàn khác nhau như thế này khá hiếm. Cân nhắc đến rủi ro khi tiếp tục sản xuất một loại sản phẩm tại nhà máy nên chúng tôi đã tiến hành thử nghiệm tại Việt Nam để tìm kiếm những khả năng mới. Trong tương lai, tôi muốn mở rộng, xây thêm nhà máy thứ 2, thứ 3 và cũng triển khai ở các nước khác.
Tuy nhiên, vì nhà máy được thành lập vào tháng 4 năm 2020 khi dịch Covid-19 mới bắt đầu bùng phát, nên quá trình bắt đầu sản xuất thực tế muộn hơn khoảng một năm đến một năm rưỡi. Sản xuất đồ điện gia dụng, linh kiện điện tử, đặc biệt là LCD module là một ngành công nghiệp sản xuất thiết bị, khi chúng tôi lắp đặt máy móc, các thành viên khởi nghiệp từ Nhật Bản, Trung Quốc thậm chí không thể sang được, vì vậy chúng tôi chỉ mới bắt đầu vào năm 2022. Do đó, khối lượng sản xuất LCD module đã tăng khoảng ba lần so với thời điểm ban đầu.
Vì là nhà máy mới nên nhiều dây chuyền sản xuất đã được tự động hóa. Máy lọc không khí và các thiết bị khác được vận chuyển và lắp ráp trên băng chuyền, vốn đòi hỏi nhiều lao động thủ công, nhưng các LCD module và linh kiện điện tử có thể được sản xuất hoàn toàn tự động thông qua một quy trình hoàn chỉnh.
Tuy nhiên, cần phải có nhân viên thực hiện kiểm tra như chuyển đổi loại thiết bị, vật liệu đầu vào, kiểm tra chức năng và kiểm tra cảm quan. Ở Việt Nam có rất nhiều lao động trẻ, cho nên đôi mắt tốt của mọi người rất hữu ích cho việc kiểm tra.
―― Đến nay ông đã thành lập rất nhiều nhà máy. Ông thấy nhà máy ở Việt Nam như thế nào?
Nagata：Người Việt Nam rất khéo tay và giỏi giang. Nhiều người trong số họ có kinh nghiệm làm việc tại Nhật Bản và tiếng Nhật của họ thông thạo hơn tôi tưởng. Vì Manager và Supervisor thuộc cấp quản lý cần có kỹ năng tiếng Anh hoặc tiếng Nhật, nên tôi khá yên tâm ở mặt này.
Ngoài ra, khi xây dựng một nhà máy ở nước ngoài, chúng tôi thường tiến hành dịch các hướng dẫn sử dụng sang ngôn ngữ nước đó tại Nhật Bản. Còn ở Việt Nam, dịch thuật thường có thể được thực hiện tại đây luôn, vì vậy rất nhanh chóng và rẻ.
Trong quá trình thành lập nhà máy ở Mỹ tôi đã cảm nhận được rằng Sổ tay hướng dẫn (Manual) rất quan trọng cho nhà máy mới đến mức có thể nói rằng chúng là tất cả. Có nhiều thứ không thể truyền đạt chỉ bằng lời nói, vì vậy chúng tôi tạo ra Sổ tay hướng dẫn cho tất cả các công việc và dạy lại cho các kỹ sư, nhân viên. Điều này cũng áp dụng tại Việt Nam, chúng tôi có ba hệ thống sản xuất, vì vậy chúng tôi đã tạo Sổ tay hướng dẫn cho từng hệ thống công việc.
Đến khi ra mắt một nhà máy ở nước ngoài
―― Những điểm chính khi thiết lập một nhà máy ở nước ngoài là gì?
Nagata：Thật sự là có rất nhiều (cười). Đầu tiên là đàm phán với chính phủ, tuyển dụng nhân viên, tạo hệ thống tiền lương, nhà ở cho nhân viên,v.v. nhưng phần quan trọng nhất của sản xuất là Utility như điện, nước,v.v. cùng với việc mua sắm vật tư.
Có thể nói Utility là cơ sở hạ tầng, ở Mexico nước rất khan hiếm và kém chất lượng, vì vậy chúng tôi đã kéo nước về nhà máy, lọc rồi mới sử dụng. Công ty chúng tôi cần nước tinh khiết trong quá trình sản xuất, theo tìm hiểu của chúng tôi, nước máy ở Việt Nam là nước sạch và chất lượng nước có thể sử dụng được.
Có một số lo ngại về điện, vì tình trạng thiếu điện ở miền Bắc hiện đang là vấn đề. Và vấn đề này cũng có khả năng xảy ra ở miền Nam, do đó chúng tôi đang nghĩ đến việc sử dụng thêm điện năng lượng mặt trời để bảo đảm nguồn điện sản xuất trong tương lai.
Tỷ lệ mua sắm ở Việt Nam yếu, nhưng điểm mạnh là ở đây có sự hiện diện của nhiều công ty Nhật Bản. Tôi cũng đã thành lập nhà máy ở Trung Quốc, hiện chúng tôi đang khảo sát liệu Việt Nam có thể cạnh tranh được giá cả với Trung Quốc không, hay các nhà cung cấp địa phương có khả năng đáp ứng được đến mức độ nào,v.v. Tôi rất muốn hợp tác với các công ty của Việt Nam.
―― Về tổ chức và nguồn nhân lực có ổn không?
Nagata：Ở nước ngoài, để hoàn thành một nhà máy phải mất từ một năm đến một năm rưỡi, thông thường sau đó chậm nhất nửa năm thì phải bắt đầu hoạt động. Chúng tôi vừa lắp đặt thiết bị, máy móc, vừa chỉ đạo nhân viên và tăng số dây chuyền sản xuất lên từng chút một.
Lúc mới thành lập chưa có quản lý ở đây nên chúng tôi thuê quản lý người Việt và người Nhật làm công tác chỉ đạo. Có một số người đã nghỉ việc trong ba năm qua và kim tự tháp nguồn nhân lực đang dần hoàn thiện, và tôi nghĩ đã đến lúc phải đào tạo cho nhân viên phía dưới từ bây giờ.
Chức vụ quản lý bao gồm: Manager, Assistant Manager, Supervisor, v.v., đa phần các Manager đều ở độ tuổi 30, và các Supervisor ở độ tuổi 20, hầu hết đều còn rất trẻ. Thiếu kinh nghiệm thì người Nhật sẽ chỉ đạo, cho đến nay không xảy ra vấn đề gì lớn.
Chúng tôi hiện có khoảng 1.400 nhân viên, bao gồm cả nhân viên phái cử, chúng tôi không gặp khó khăn gì trong vấn đề tuyển dụng. Khi tôi làm việc tại nhà máy ở Nam Kinh, Trung Quốc mặc dù Nam Kinh là thủ phủ của tỉnh Giang Tô, thành phố có dân số khoảng 8 triệu người nhưng có rất ít người nhập cư từ các vùng khác đến, mọi người không tập trung đông lắm. Tại Việt Nam, chúng tôi có thể tuyển dụng xung quanh nhà máy ở tỉnh Bình Dương.
Ngoài ra, Việt Nam có thể yên tâm vận hành nhà máy. Các linh kiện điện tử được sản xuất 24 giờ/ngày, 365 ngày/năm, bất kể thứ 7, chủ nhật cơ quan hải quan cũng hỗ trợ cho, vì vậy tôi rất vui. Điều này là không có khả năng ở Trung Quốc (cười).
―― Hãy cho chúng tôi biết về những dự định và kế hoạch trong tương lai của công ty.
Nagata：Sharp có nhiều cơ sở sản xuất ở nước ngoài tại Âu Mỹ, Trung Quốc, Châu Á và các khu vực khác trên thế giới, vào tháng 4 năm 2022, Tân Giám đốc điều hành (CEO)- Robert Wu (Ngô Bách Huân), đã có chuyến công tác nước ngoài đầu tiên tới Việt Nam. Chính sách của chúng tôi là phát triển nơi đây như một cứ điểm sản xuất mới.
Chúng tôi sẽ mở rộng nhà máy trong tương lai. Ví dụ: LCD module có 3 dây chuyền đang hoạt động có thể sản xuất khoảng 120.000 chiếc mỗi tháng và nhà máy có thể chứa tối đa 5 dây chuyền. Trong hai năm tới, chúng tôi muốn tăng năng lực sản xuất lên tối đa 5 dây chuyền và tăng sản lượng lên gấp 1,5 lần trở lên. Ngoài ra, máy hút bụi là sản phẩm dành cho thị trường Nhật Bản nên tùy thuộc vào doanh số bán hàng tại Nhật Bản, chúng tôi cũng muốn tăng sản lượng.
Về nhân sự, chúng tôi dự định quy mô ban đầu là 3.000 người, trong vòng 2-3 năm tới chúng tôi muốn tăng gấp đôi quy mô hiện tại này.
Mặc dù có nhiều khó khăn khác nhau, nhưng tôi cảm thấy vui cả ở việc xây dựng một nhà máy ở nước ngoài và cả việc vận hành đưa nhà máy đi đúng hướng. Nhà máy sẽ hoạt động toàn diện từ bây giờ.
